Ünlüler-Söyleniş Farklılığı Olmayanlar-ı-i-ö-ü
Söyleniş farklılığı olmayan ünlülere de göz atalım. Yine her sesle ilgili hece ve tekerleme çalışmaları var.
ı – i -ö – ü
“ı” ve “i” seslerinin söylenişleri birbirine benzer. Her ikisinde de dudaklar iki yana doğru açılır.
Ancak “ı” sesinde dil ağzın arkasına toplanırken, “i” sesinde ağzın iki yanına dayanır.
I – İ
ılgaz – ılık – ıssız – takım – ılgın – ısırmak
izin – ilik – ilim – içmek – işporta – ikiz
Ismarlama ırgat Işıklının ıssız ırmağında ıkına ıkına ıvır zıvırını ıslattı.
İstediğini söyleyen istemediğini işitir.
“ö” sesinin söylenişi “o” ünlüsü gibidir. Farkı; dil ucu alt dişlere değer.
Ö
ödün – ödül – övünç – öğretim – özel – profesör – rejisör
Ödemişli ödlek Ömer öksürüklü Özdemir’in örsünü örseledi.
“ü” sesinin söylenişi “u” sesine benzer.Tek farkı dudakların daha fazla büzülüp öne daha fazla uzamasıdır.
Ü
küçük – büyük – ülkü – sürpriz – ünlem – üçlük – müzik – üzüm
Ürününü ücretli ücretsiz üleştiren Üsküplü üretici, üründen ümitli ümmetini üzdü.
ÜNLÜLER (ses dosyası metni)
Bu çalışmada ünlü sesleri daha anlaşılır telaffuz etmenizi sağlayacak tekerlemeler var.
Acele etmeden, normal bir tempoda okumalısınız. Uyum sağladıktan ve iyi bir boğumlama
kazandıktan sonra biraz daha yüksek tempoda okuyabilirsiniz.
(:) = Yanına geldiği ünlüyü uzun okutur. Örneğin: ezeli:, a:z:at
é = “e” sesinin kapalı okunacağını gösterir. Örneğin; béz, él
ô = “o” sesinin ince okunacağını gösterir. Örneğin; lokanta
A
Akraba:nın akraba:ya akrep etmez ettiğini, akraba:nın akraba:ya kimse bilmez ettiğini.
Abana’dan Adana’ya abarta abarta apar topar ahlatla ağdalı avuntucu ahmak Ahmet’in
avadanlıklarını aparanlardan acar Abdullah ile aptal Abdi bize geldi.
Â:lim Ahmet, â:şık Ayşe, ca:hil Ca:hit ve ka:til Kâ:mil kabahatli kâ:tibe nasihat ettiler.
Akordeoncu akrobat, aksesuarcı akromatopsik akranı aksırıklı, aksakallı, aksak arkadaşının
aksırıklı, aksi akademisyen akraba:sı ile akşamcı aktarların akvarellerini akladı.
E
‘Eğer Eleşkirtli eleştirmen Eşref ile Edremitli elekçi Erdi’yi Ege’nin én iyi eyercisi biliyorlarsa,
ben de Ermenekli eskici Erdem Ergene’nin en iyi elektrikçisidir derim.
‘El éli, tel téli, sel séli sevse, él éle dervişe hép él verse.
Efendiler, eğer él éle verip de gerine gerine geri geri giderek, eleme meleme demeden, éleği
élden éle, seleyi selden séle, yéli yelden yéle iletmekle ve de ince ipéği, inceden inceden éğire
éğire, hele iki de bir de heyheylenerek, eeeeee sen de artık dedemden dedene çek bu derdi
çekebildiğin kadar derseniz, neme gerek böylesi benim değil mi efendim?
‘Eski élbisenin étéğine bénzinli bézle bézek bézek bézeyen bédavacı bédévi: hémşi:re,
hémşehrisi ‘Esma:’nın méndiline mest oldu.
Zéngin Erdem, séndikada éldiven, élbise, méndil ve şémsiyenin önémli olduğuna değinecek.
Béni hep beğenen hep bénim, béni én beğenen kéndi kéndimim.
I
Iğdır’dan ıhlamur, Ilıcadan ılgıncar, Işıklıdan ısdarlık ısırgan ısmarlayan ırkçılar ısmarladıklarını
ıssızda ıncalızla ısladılar.
Iğdır’ın ığıl ığıl akan ılıman ırmağının kıyıları ıklım tıklım ılgın kaplıdır.
İ
İbibiklerin ibiklerini iyice iyileştirmek için İstinyeli istifçi İbiş’in istif istiridyeleri mi yoksa İskilipli
ispinoz işportacı İshak’ın işliğindeki ibrişimler mi daha iyi bilemiyorum.
İpil ipil işleyen istemli istemsiz iz izleyen İstinyeli İstemi, işlediği işleri incelediğinde işte işlerim,
işte de dizlerim diyerek ibrişimle iğneleyip gösterdi.
İbişle Memiş mahkemeye gitmiş, mahkemeleşmiş mi, mahkemeleşmemiş mi?
O
Okmeydanı’ndan Oğuzeli’ne otostop yap, Oltu’da volta at, olta al; Orhangazi:’de Orhanelili
Orhan’a otostopçuluk öğret; sonra da Osmancıklı Osman’a otoydu, totoydu, fotoydu say dök.
Lôbutları lôş lôcasında lôsyonlayan nôrmal lôrt, lôsyoncunun lôkantasındaki nôhutlarla
lôkumları karıştırdı.
Ö
Ödeyeceğin ödentiyi önce öğretmen Öncül’den, Ödemişli Özgül’den özellikle öğren, öğretime
özgü özgün, övünçlü, özgül özellikleri önemse.
Özbeöz’ün özbeöz Ödemişli öngörülü öğretmeni Özgürarslan ile Özgüruslan özellikle özerk ön
öğretimde öylesine özverili, övünç verici ve övgüye değer kişiler ki hani tüm öğretim örgütleri
içinde en özgün örnek onlardır diyebilirim.
Özellikle özerklik üzerine Özdemir’e özgü özgün ve özgül özellikleri izleyen Özbek Özkan’la
Özakman, İzgan, Uzken, Özülken, ozanlara uzanarak ezeli: üzüntülerini azalttılar, azalttılar,
sonra da a:zatlık kuşları a:za:t ederek yan gelip yattılar.
U
Uluorta utanmazlıklarla umumu usandıranlar uslandılar.
Uluborlulu utangaç Ulviye ile Urlalı uğursuz Ulvi, uğraşa uğraşa Urfa’daki urgancılara uzun
uzun, ulam ulam urgan uzattılar.
Ü
Ürdünlü ünlü üfürükçü üryani:, Ünye, Üsküdar, Ürgüp üzerinden ülküdaşlarına üstüpü,
üstübeç, üvez, üzüm, üzengitaşı, üzünç götürürken, üveyikten ürüyerek, üvendirelerini
sürüyerek yürüyen ülkücülerin ürküntü üreten ünlemleriyle ürküverdi.
Üzümlü’nün ürkünç üvey üzengicisi Ülkü, ürkek, ünsüz, ümitsiz, ülserli, üşengeçleri
ümitlendirdi.
