O Öyle Söylenmez – 6 -Otomatikman – Ayriyeten – Umarsız – Şans 02:45

  • 0

O ÖYLE SÖYLENMEZ

Otomatikman

Dilimizde otomatikman diye bir sözcük var. Fransızcadan geçmiş. Kendiliğinden, otomatik olarak anlamında, bunu biliyoruz. Bu kelimeden yola çıkarak türettiğimiz iki sözcük var ki gerçekte yoklar. Direkman ve psikolojikman. Zaten direkman değil olsa olsa direktman olur o kelime. Otomatikman diyelim ama psikolojikman ve direkman kelimelerini dilimizden atalım. Psikolojik olarak ve direkt olarak ya da ilki için ruhsal, diğeri için doğru, doğrudan diyelim.

Ayriyeten

Külliyen, siyaseten, ilaveten, mecburen… Bütünüyle, siyasi olarak, ilave olarak, mecbur olarak anlamlarında… Bu kelimeler Arapça, sonuna gelen ek de Arapça. Olduğu gibi geçmiş dilimize. Buraya kadar sorun yok.  Biz bu eki alıyoruz Türkçe bir sözcüğün sonuna koyuveriyoruz. Ayrıyeten diyoruz… Üstelik ayrıca diye, pırıl pırıl Türkçe bir kelime varken… Bir de bazıları gelerekten, yaparaktan şeklinde kullanıyorlar bu eki. Espri mi yapıyorlar bilmiyorum ama öyleyse yapmayın, sonra yerleşiveriyor dilimize.

Umarsız

Umar… Türkçe… Bu kelimeden türeyen bir de umarsız var. Anlamını doğru bilen çok az. Vurdumduymaz, aldırış etmeyen zannediliyor çoğu kez. Oysa çaresiz demek. Umar çare, umarsız çaresiz demek.

Şans

Takipçilerimden bana bildirilen bir yanlış kullanım Spor yorumcusu Tarık Üstün söylemiş. “Avrupa kupalarına katılamama şansı belirdi” Rıdvan Dilmen’den ya da başkalarından da duymuşluğumuz var.

Şans sözcüğü talih, baht anlamında. Şansım yaver gitti deriz, şansım döndü deriz, fırsat anlamında şans vermek deriz. Hep olumlu anlamda kullanırız. Kazanma şansı, yaşama şansı gibi. Yarışmalara katılma şansı yakaladı, sağlığına kavuşma şansı yakaladı deriz. Yani şans iyi bir şeydir. Olumsuz durumlar için ise şans yerine “ihtimal” kullanılır, “katılamama ihtimali ortaya çıktı” ya da şans kalmayan durumu olumlu yaparak “katılma şansı kalmadı” denmeli.

Unutmayın, dilimizi doğru konuşmak hepimizin sorumluluğu.

 

 

Video'yu Beğendiniz mi?
"Hayır Teşekkürler. Lütfen pencereyi kapat"