O ÖYLE SÖYLENMEZ
GERİ İADE, MÜJDELİ HABER
Ne kadar zamandır yanlış söylendiğini bilmiyorum. Son zamanların ürünü değil, çok uzun zamandır böyle kullanılıyor.
Geri iade… İleri iade mümkün mü? Değil. Neden değil? Çünkü iade sözcüğü zaten geri anlamı taşıyor. Alınan bir şeyi geri vermek demek.
Tıpkı müjdeli haber gibi. Müjde sevindirici haber demek. Çok yerleşmedi dilimize ama Türkçesi muştu.
“Sana bir müjdem var” ya da “Sevindirici bir haberim var” demek yeterli. Keza ya “İade ettim” ya da “Geri verdim.” demek yeterli.
NÜANS FARKI, ARKA FON
Nüans sözcüğü ince fark demek. Fransızcadan geçmiş Türkçeye. Nüans farkı diyoruz. İkisi de aynı anlamda. Birilerinden duyup, kulaktan dolma, araştırmadan öğrenince böyle nüans farkı diye tuhaf bir şey çıkıyor ortaya. Atalım nüansı dilimizden, ince ayrım veya sadece ayırtı diyelim. TDK nüans sözcüğünün Türkçesi olarak bu kelimeyi veriyor. Ayırtı.
Bir de arka fon var. Fon zaten arkada durur, ön fon olmaz. Türkçesi derseniz yok, görüntü denebilir belki, o zaman arkayı eklemek gerekli.
“Arka görüntü”, “Arkada görüntü olarak orman var” ya da sadece fon, “Fonda orman var.” örneğin.
KALAN BAKİYE, TOPLAM YEKÛN
Bakiye bir bütünden kalan, artan demek. Yani bakiye kelimesinin özünde zaten kalan anlamı var. Birini kullanmak yeterli. Kalan, artan ya da bakiye. Baakiye değil bu arada. A kısa. Çoğulu var bir de. Bakaya. Biz daha çok askerlikle ilgili kullanıyoruz bu sözcüğü. 2. ve 3. a’lar uzun söylenir. Bazı uzun sesleri artık dilimize uyarlayıp kısa söylüyoruz ama özellikle elinde mikrofon tutanların, kamera önünde çalışanların doğrusunu söylemeleri gerektiğine inanıyorum.
Bir de yekûn var. Toplam anlamında. Toplam yekûn dediğinizde 2 kere aynı kelimeyi söylemiş oluyorsunuz. Toplam toplam. Birini kullanın. Mümkünse Türkçesini. Unutun gitsin yekûnu. Çünkü o da yanlış söyleniyor çoğunlukla. Yekun değil yekûn. Şapka ile yazılıyor ve K sesi ince okunuyor. Yekûn…
Unutmayın dilimizi doğru konuşmak hepimizin sorumluluğu.
